Η ιστορία της πυγμαχίας.

Η γνωστή μινωϊκή τοιχογραφία της Θήρας 
των πυγμάχων (1600 π.Χ.). 

Η αρχαία ελληνική πυγμαχία χρονολογείται στην απώτατη προϊστορία και ασκήθηκε σε μια ποικιλία κοινωνικών πλαισίων από διάφορες ελληνικές πόλεις -κράτη. Οι περισσότερες σωζόμενες πηγές για την αρχαία ελληνική πυγμαχία είναι αποσπασματικές ή θρυλικές, γεγονός που καθιστά δύσκολο να ανασυνθέσει κανείς τους κανόνες, τα έθιμα και την ιστορία γύρω από αυτή την αθλητική δραστηριότητα με μεγάλη λεπτομέρεια. Παρόλα αυτά, είναι σαφές ότι τα γάντια πυγμαχίας ήταν ένα σημαντικό μέρος της αρχαίας ελληνικής αθλητικής κουλτούρας σε όλη την πρώιμη κλασική περίοδο.

Υπάρχουν αρχαιολογικές και καλλιτεχνικές απόδειξεις της αρχαίας ελληνικής πυγμαχίας ήδη από τη Μινωική και Μυκηναϊκή εποχή. Ως προς τον ιδρυτή της πυγμαχίας διίστανται οι απόψεις μεταξύ του Απόλλωνα και του Θησέα. Ο Απόλλων είχε κατά τον Όμηρο (Ομήρου, Ιλιάς, Ψ, στ. 660 ) το προσωνύμιο πύκτης και εθεωρείτο ο προστάτης της πυγμαχίας. Ήταν αυτός με τον τρίποδά του γύριζε όλον τον πλανήτη και έτσι δεν αποκλείεται να δίδαξε την πυγμαχία στους υπόλοιπους κατοίκους του πλανήτη Γη. Λέγεται ότι ο Θησέας θέσπισε μια μορφή πυγμαχίας στην οποία δύο άνδρες έκατσαν πρόσωπο με πρόσωπο για να νικήσει ο ένας τον άλλο με τις γροθιές τους, έως ότου ένας από αυτούς σκοτώθηκε. Με τον καιρό, οι πυγμάχοι άρχισαν να παλεύουν, ενώ στέκονταν όρθιοι και φορώντας γάντια (με καρφιά) ενώ κάλυπτονταν με ιμάντες κάτω από τους αγκώνες, ειδεμή πυγμαχούσαν με γυμνά χέρια. Με τις ελληνικές εκστρατείες του Διονύσου και του Ηρακλέους σε Άπω Ανατολή αλλά και στην Αμερική (όπως μας επιβεβαιώνουν οι ιστορικοί Πλούταρχος και Νόννος) η πυγμαχία, μαζί με το παγκράτιο έγιναν γνωστά σε όλον τον κόσμο. 

Ο Απόλλων (αριστερά) και ο Θησέας (δεξιά) οι θρυλικοί ιδρυτές της πυγμαχίας. 

Σύμφωνα με την Ιλιάδα, οι Μυκηναίοι πολεμιστές, είχαν και την πυγμαχία στους αγώνες τους, τιμώντας τους πεσόντες. Η πυγμαχία ήταν μεταξύ των αγώνων που πραγματοποιήθηκε από τον Αχιλλέα προς τιμήν του σκοτωμένου φίλου του Πατρόκλου, προς το τέλος του Τρωικού πολέμου. Από το γεγονός αυτό οι αρχαίοι Έλληνες εισήγαγαν αργότερα την πυγμαχία στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 688 π.Χ. Οι συμμετέχοντες προπονούνταν σε σάκους τους κωρύκους. Φορούσαν δερμάτινα λουριά (τους ιμάντες) καλύπτοντας τα χέρια τους (αφήνοντας τα δάχτυλα ανοικτά), τους καρπούς, και μερικές φορές τον μαστό, για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τραυματισμούς. Δεν υπήρχε προστασία για το πρόσωπο ή το κεφάλι.

Η παλαιότερη γνωστή απεικόνιση της πυγμαχίας (στην Ασία) προέρχεται από ένα σουμεριακό ανάγλυφο από την 3^η   χιλιετία π.Χ. Οι μεταγενέστερες απεικονίσεις από τη 2^η χιλιετία π.Χ., βρέθηκαν σε ανάγλυφα των Ασσυρίων και Βαβυλωνίων (σημερινό Ιράκ), και των Χετταίων της Μικράς Ασίας. Από τα πρώτα στοιχεία για γροθιές με γάντια βρέθηκαν στην γνωστή τοιχογραφία της μινωικής Κρήτης (1500 - 900 π.Χ.), και στην Σαρδηνία, αν λάβουμε υπόψη τα αγάλματα των πυγμάχων στα όρη Πράμα (2000 - 1000 π.Χ.).

Αγγείο με πυγμάχο που δένει τους δερμάτινους
ιμάντες του (520 -500 π.Χ.). 

Η πυγμαχία κατέστη δημοφιλές άθλημα των θεατών στην αρχαία Ρώμη. Προκειμένου για τους μαχητές να προστατεύσουν τον εαυτό τους ενάντια στους αντιπάλους τους, τύλιγαν δερμάτινα λουριά γύρω από τις γροθιές τους. Τελικά χρησιμοποιήθηκε σκληρότερο δέρμα, ώστε οι ιμάντες να γίνουν επιθετικό όπλο. Οι Ρωμαίοι εισήγαγαν ακόμη και μεταλλικά καρφιά για τα λουριά για να κάνει τον κεστό (το δερμάτινο λουρί των αρχαίων Ελλήνων) ακόμα πιο επικίνδυνο όπλο, τον μύρμηγκα («διατρητήρας άκρων»). Τέτοιου είδους βάρβαρες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε ρωμαϊκά αμφιθέατρα. Η ρωμαϊκή μορφή της πυγμαχίας ήταν συχνά μια μάχη μέχρι θανάτου για να ευχαριστηθούν οι θεατές που συγκεντρώνονταν σε τέτοια γεγονότα. Ωστόσο, στα μεταγενέστερα χρόνια που αγοράζονταν δούλοι και εκπαιδεύονταν, οι σκλάβοι χρησιμοποιήθηκαν ένας εναντίον του άλλου σε ένα κύκλο χαραγμένο στο πάτωμα. Έτσι προήλθε ο όρος ring (δακτύλιος). Στα 393 μ.Χ. κατά την υστερορωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή περίοδο η πυγμαχία –μαζί με τους ολυμπιακούς αγώνες καταργήθηκαν λόγω της ωμότητάς τους.

Μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (476 μ.Χ.), όταν η αναγκαιότητα των όπλων κυριάρχησε λόγω των γερμανικών και μογγολικών φυλών, το ενδιαφέρον για την πυγμαχία εξασθένησε. Ωστόσο, υπάρχουν λεπτομερή αρχεία διαφόρων μαχητικών σπορ με γροθιές που διατηρήθηκαν σε διάφορες πόλεις και επαρχίες της Ιταλίας μεταξύ του 12^ου και 17^ου αιώνα. Υπήρχε επίσης ένα άθλημα στους Ρως (προγόνους των Ρώσων) που ονομαζόταν Кулачный бой δηλαδή μάχη με γροθιές.

Кулачный бой (ρωσική πυγμαχία)

James Figg

Όταν ο Μεσαίωνας εξέπνεε και ανέτειλε η Αναγέννηση, η χρήση των σπαθιών περιοριζόταν από τα νέα πυροβόλα όπλα. Υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον και στροφή του κόσμου στον αθλητισμό. Ο αθλητισμός θα επανεμφανιστεί αργότερα στην Αγγλία στις αρχές του 16^ου αιώνα ως prizefighting. Επρόκειτο για πυγμαχία με γυμνά χέρια. Η πρώτη αναφορά ήταν το 1681 στο Λονδίνο και ο πρώτος πρωταθλητής που αναφέρεται ήταν ο James Figg το 1719. Τότε πρωτοχρησιμοποιήθηκε ο όρος boxing που προήλθε από το ελληνικό πυξ. Στις 6 Ιανουαρίου 1681 ο πρώτος καταγεγραμμένος αγώνας πυγμαχίας έλαβε χώρα στη Βρετανία, όταν ο Χριστόφορος Monck, 2^ος  δούκας του Albemarle (και αργότερα υποδιοικητής της Τζαμάικα) διοργάνωσε έναν αγώνα μεταξύ του οικονόμου του και του κρεοπώλη του, με τον τελευταίο να παίρνει το βραβείο της νίκης.

Jack Broughton. 

Οι πρώτες διοργανώσεις πυγμαχίας δεν είχαν κανόνες. Δεν υπήρχαν κατηγορίες κιλών, όρια γύρων, ενώ μερικές φορές οι πυγμάχοι έφταναν μέχρι τον θάνατο! Οι πρώτοι κανόνες πυγμαχίας θεσπίστηκαν από τον πρωταθλητή Jack Broughton το 1743 για να προστατεύσει τους μαχητές στο ρινγκ γι’ αυτό και ονομάστηκαν κανόνες του Broughton.

Σύμφωνα με τους κανόνες αυτούς, αν ένας άνδρας έπεφτε από κτύπημα και δεν μπορούσε να συνεχίσει μετά από μέτρηση 30 δευτερολέπτων, ο αγώνας είχε τελειώσει. Απαγορευόταν επίσης κτύπημα σε πεσμένο μαχητή ή πιάσιμο κάτω από την μέση. Ο Broughton εφηύρε επίσης και ενθάρρυνε τη χρήση του «κασκόλ» -μια μορφή παραγεμισμένων γαντιών- κατάλληλα για προπόνηση και αγώνες.

Έτσι με την πάροδο των χρόνων προστέθηκαν και άλλοι προστατευτικοί κανόνες, ενώ η πυγμαχία γυναικών χρονολογείται από το 1994.

Αρχαιοελληνικός αμφορέας με σκηνή από αγώνα πυγμαχίας.
Ο ένας καταβάλλει τον άλλο που σηκώνει τον δάκτυλο
για απαγόρευση, δηλαδή εγκατάλειψη. 

Η Ελληνική Ομοσπονδία Πυγμαχίας ιδρύθηκε το 1951 στην Αθήνα από αθλητικούς συλλόγους που διατηρούσαν τμήματα πυγμαχίας. Η Ε.Ο.Π. σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάγεται στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ερασιτεχνών Πυγμαχίας (Amateur International Boxing Association και European Amateur Boxing Association) ενώ σε διεθνές αποτελεί μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ερασιτεχνών Πυγμαχίας. Την Ελλάδα στην επαγγελματική πυγμαχία στις ΗΠΑ εκπροσωπεί ο Μιχάλης Αρναούτης στην κατηγορία ελαφρών βαρών (κάτοχος του τίτλου WBO-NABO).

Μιχάλης Αρναούτης.